Kgethollo ya Motheo Afrika Borwa

kgetollo ya semorafe ka AFRIKA BORWA e ka latisitswa tsa pele nakong tsa histori , magareng ga AFRIKA,ASIA le YUROPA mmogo le AFRIKA BORWA ka bophara .E be ele gona dinakong tsa kgale historing ya AFRIKA BORWA ,ge re boyela morago go kholoni ya AFRIKA BORWA yeo e thomilego ka ngwaga wa 1656.Pele ga tswanelo e tsweletswa ka ngwaga wa 1994, Batho ba basweu kudukudu ma ARIKANERS ka nako ya kgetholokganyo ,ba be ba ipshina ka dilo tse dingwe tsago fapafapana le di tokelo tseo di be di kganeditswe go batho ba kgale ba afrika borwa.mehlala ya somiso ya kgetollo go histori ya batho ba afrika borwa mmogo le kgetollo ya mmala ,go tloswa ga botho madulong a bpona nle le tumelo ya bona le kgetollo ya seo batho banago le sona go feta ba bangwe le go abela batho meago go ya ka go fapafapana,le go ganetswa di tokelo tsa rena mohlala; go vouta.dipolotiki le kgetillo go ya ka mmala e sale taba kgolo mo nageng ya AFRIKA BORWA.lE NYATSO LE SA LE GONA MO NAGENG YA RENA .

Tikologo yeo e bego e tla ba Afrika Borwa ya mehleng ya sebjalebjale e be e le boemong bja go hola bagwebi ba Yuropa bao ba bego ba nyaka go rulaganya le go dira kgwebo ka India Bohlabela, kudu-kudu bakolonisi ba Mapotokisi le maDutch. Ka ngwaga wa 1652, Khamphani ya Dutch East India e hlomile Cape Colony kua Cape of Good Hope.^[1] Morero wa koloni e be e le go netefatša gore dikepe tša Dutch tšeo di bego di sesa go ya le go boa kua Batavia di be di tla ba le mothopo wa ditlabakelo tše mpsha, ka ge lehu la tlala le be le nyaka palo e kgolo ya banamedi. Nakong ya pušo ya Dutch, badudi ba Dutch (bao mafelelong ba bego ba tsebja bjalo ka Maburu) ba ile ba thoma go hudugela koloning, ba hloma meago go ralala le selete.^[1][2][3]

Tikologo ye e be e gogela bagwebi ba makgoba ba Dutch bao ba bego ba reka makgoba a temo ya korong le temo ya diterebe go hlankela metse ye e fapafapanego ya Dutch. Makgoba a mantši a ile a tšhaba go beng ba ona ka go tšhaba ka gare ga naga gomme a tlatša dihlopha tše di lego gona tša go swana le ma-Xhosa goba a hloma dihlopha tšeo di bego di eteletšwe pele ke baetapele ba ntwa ba go swana le ba malapa a Bloem, Kok le Barends. Mafelelong a ngwagakgolo wa bo-18, Maarabia le bagwebi ba Yuropa ba be ba gweba ka dipheta, koporo, lešela, bjala le dithunya ka go hwetša makgoba, lenaka la tlou, gauta, mopa, dikgomo le matlalo. Poelo ya kgwebo ye e hlohleleditše baetapele ba ntwa go tsoma ditlou le makgoba ka go hlasela ditšhaba tša selegae tša go swana le Rolong, Tlhaping, Huruthshe le Ngwaketse. Nakong ya Mfecane, maZulu ka tlase ga Shaka a ile a fenya ditšhaba tše dintši tše nnyane gomme a di dira makgoba.^[2]

Maindia a mantši a ile a tlišwa koloning bjalo ka makgoba. Mokgwa wa go reka makgoba go tšwa India o thomile go tloga ka bo 1600 ge maDutch a reka makgoba ao e sego Mamoseleme go tšwa mebušong ye e fapafapanego ya India yeo e bego e bušwa ke Mamoselema. Ka karolo ya mathomo ya lekgolo la bo-18 la mengwaga, 80% ya makgoba e be e le ma-Asia Borwa ao a bego a sa etwe fela go tšwa kontinenteng ya India, eupša gape le ma-Asiya Borwa ao a be a dula ka dileteng tša Asia Borwa-bohlabela go swana le Java. Seteišene sa go gweba ka makgoba se ile sa hlongwa kua Delagoa Bay (Maputo ya mehleng yeno) ka 1721, eupša se ile sa tlogelwa ka 1731. Magareng ga 1731 le 1765 makgoba a mantši a Madagascar a ile a rekwa go tšwa Madagascar.^[3]

1. ↑ ^{1.0 1.1} Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Houston 2022
2. ↑ ^{2.0 2.1} "South Africa - Growth of the colonial economy". Britannica.com. Cite error: Invalid <ref> tag; name "auto" defined multiple times with different content
3. ↑ ^{3.0 3.1} "History of slavery and early colonisation in South Africa | South African History Online". www.sahistory.org.za. Cite error: Invalid <ref> tag; name "auto1" defined multiple times with different content